Türkiye'nin alanında en önemli ulaştırma ve
haberleşme odaklı etkinliği olan 12'nci Ulaştırma ve Haberleşme Şurası ikinci
gününde devam ediyor. Şûrada konuşan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Bakan
Yardımcısı Dr. Ömer Fatih Sayan, Türkiye’nin bu alanda geldiği nokta hakkında
konuştu.
Ulaştırma ve Haberleşme Şûrası’nın 2021
teması Lojistik, Mobilite ve Dijitalleşmeyle ikinci gününde devam ediyor. Şûrada
konuşan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Bakan Yardımcısı Dr. Ömer Fatih Sayan,
yakın zamanda sosyal medya servislerinde dünya genelinde erişim sorunu
yaşandığını ve ülkemizdeki kullanıcılarında kısmen etkilendiğini belirtti.
Bakan
Yardımcısı Sayan: Yerli ve Milli Uygulamalara Hız Vermek Gerekiyor
Siber güvenlik bilgi güvenliği söz konusu
olunca son günlerde kamuoyunda da gündeme gelen birkaç konuya değinen Sayan, “Yakın
zamanda Whatsapp, Facebook ve Instagram servislerinde dünya genelinde erişim
sorunu yaşandı. Global kaynaklı sorundan ülkemizdeki kullanıcılar da kısmen
etkilendi. İlgili platform yetkilileri, sorunun veri merkezleri arasındaki ağ
trafiğini koordine eden omurga yönlendiricilerindeki yapılandırma
değişikliklerinin bu iletişimi kesintiye uğratması olduğunu açıkladılar. Yurt
dışı kaynaklı bu kesintilerin sonucunda bu uygulamaları kullanan
vatandaşlarımız da mağdur oldu. Bu durum aslında bir şeyi ortaya koymuş oldu.
Tek bir uygulama platformunu tek seçenek olarak kabul etmek ve seçenek
üretmemek kriz dönemlerinde ağır neticeler doğurabilir. Dolayısıyla seçenekleri
çoğaltmak ve özellikle yerli milli uygulamalara hız vermek gerekiyor. Bu
yönüyle vatandaşlarımızı alternatif yerli uygulamalar konusunda kullanıcı
olmaya davet ediyorum” çağrısında bulundu.
Bakan
Yardımcısı Sayan: Sosyal Medya Ağlarının Manipülatif Haberlere Karşı Gereken Önlemleri
Alması Önemli
Yerli ve milli teknolojiye önem verdiklerini
belirten Sayan, “Kullanımı giderek artan sosyal medya platformları ve
haberleşme uygulamaları ile ilgili dünyada olduğu gibi bizimde yasal düzenleme
çalışmalarımız sürüyor. Malumunuz 29 Temmuz 2020 yılında internet kanunumuzda
değişiklik oldu ve sosyal medya şirketlerine yönelik düzenlemeler getirildi.
Hedefimiz çok sayıda kullanıcısı olmasına rağmen bu güne kadar ülkemizle
doğrusal temas kurmayan şirketlerle muhataplık ilişkisi kurmaktı. Temsilci
atamaları gerçekleşti ancak istediğimiz performansı almış değiliz. Özellikle
dezenformatif faaliyetlerini örgütlü biçimde kamuoyunu manipüle edecek biçimde
yayanlara ilişkin olarak sosyal ağların gerekli önlemleri almaları hususunda da
çalışmalarımız devam ediyor” diye konuştu.
Bakan
Yardımcısı Sayan: Toplam Genişbant Abone Sayımız 86 Milyona Yaklaşıyor
Haberleşme teknolojilerindeki hızlı değişime
dikkat çeken Sayan, "Bir önceki Şura’nın düzenlendiği 2013 yılında
ülkemizde 3G mobil hizmeti hızla yaygınlaşırken, bugün 5G’ye geçişe çok
yaklaştık ve bunun yanında 6G’yi de tartışıyoruz. Megabitler düzeyinde hızlar o
dönem için tatmin edici iken, artık Gigabit seviyesinde eve kadar fiberi
ülkemizin tamamına götürebilmek için planlar yapıyoruz" değerlendirmesinde
bulundu.
Dijitalleşme adına önemli atılımlar
yapıldığını aktaran Sayan, "Ülkemizde 2013 yılında mobil abone sayısı
yaklaşık 70 milyon iken, hâlihazırda mobil abone sayımız çoğunluğu 4.5G abonesi
olmak üzere 85 milyona yaklaştı. 2013’te uzunluğu 227 bin kilometre olan toplam
fiber altyapımız, bugün itibarıyla neredeyse iki katına çıkarak 445 bin
kilometreyi geçti. 2013’te 3G ile sunulan mobil genişbant hizmetine abone
olanların sayısı 24 milyon iken, şu an mobil genişbant abone sayısı 68,3
milyona ulaştı. Toplam genişbant abone sayımız ise 86 milyona yaklaşıyor. 100
megabit internet sunma hedefimiz var" dedi.
Sayan, salgınının bilgi ve iletişim
teknolojilerinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha hatırlattığını
belirterek, "Ülkemizdeki güçlü sabit ve mobil altyapılarımızla haberleşme
hizmetlerinde eğitim, sağlık, iletişim, alışveriş, bankacılık gibi pek çok
işlemlerimizi çevrimiçi ortamlarda sürdürdük. Bu süreçte bilişim sektöründe
yatırımlar da hız kesmeden artarak devam etti ve rakamlara baktığımızda bilişim
sektörü açısından 2020 yılında son 10 yıldaki en yüksek büyümenin
gerçekleştiğini görüyoruz" ifadelerini kullandı.
Bakan
Yardımcısı Sayan: Bilgi Teknolojileri, Diğer Sektörlerin de Gelişim ve
Değişiminin Anahtarı
Bilgi ve iletişim teknolojilerinin geçirdiği
değişime değinen Sayan, "Bugün artık elektronik haberleşme hizmet ve
altyapısının kullanılmadığı bir sektörden bahsetmek neredeyse imkânsız. Dünya
Bankası, genişbant penetrasyonunda yüzde 10’luk bir artış ile gelişmiş
ekonomilerde kişi başına düşen reel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)
büyümesinde yüzde 1,2’lik bir artışın olabileceğini tahmin ediyor. Dolayısıyla
bilgi teknolojilerini diğer sektörlerin de gelişim ve değişiminin anahtarı
olarak görmemiz gerekiyor. Uluslararası kuruluşlar ülkeleri gelişmişlik
düzeylerine göre sıralarken, geçmişte okullaşma, hastane sayısı, kişi başı
kullanılan elektrik miktarı ve gelir gibi birimleri kullanırken günümüzde
gelişmişliği ölçme kriterleri arasında internete erişebilen nüfusun oranı ve
yüksek hızlı mobil teknolojilerin yaygınlığı bulunuyor” bilgisini paylaştı.
Sayan, dijitalleşme yatırımlarına ilişkin,
"2020 yılında elektronik haberleşme sektöründeki yatırımlar salgın
şartlarına rağmen bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 30 artarken, 2021 yılında
da hız kesmedi ve geçen yılın ilk yarısına göre yüzde 22 artış kaydetti. Özel
sektör yatırımlarının yanı sıra Bakanlık olarak halen mobil hizmetlerin
ulaşamadığı kırsal bölgelere yerli ve milli imkanlarla üretilen ULAK baz
istasyonlarını kullanarak en son teknolojiyi Evrensel Hizmet projeleri ile
götürüyoruz. Ülkemizin dijital yollarını inşa ederken temel önceliğimiz ULAK
gibi yerli ve milli haberleşme ürünlerini kullanabilmek. 4.5G’nin ilk yatırım
döneminde yüzde 0,98 olan yerlilik oranının, 2018-2019 yatırım dönemi
itibarıyla yüzde 23’leri geçtiğini görüyoruz. Ancak bunu daha da iyi noktalara
getirmemiz gerekiyor" diye konuştu.
Bakan
Yardımcısı Sayan: Yerli Ve Milli Yazılımlarımızla Siber Vatanımızı Koruyoruz
5G'ye geçişe yönelik yapılan çalışmalara
değinen Ömer Fatih Sayan, şöyle konuştu: "Cumhurbaşkanımızın çizdiği 5G’ye
yerli ve milli imkânlarla üretilmiş şebeke ürünleri ile geçme vizyonu
çerçevesinde, 5G’ye yönelik olarak kurulan Haberleşme Teknolojileri Kümelenmesi
ve 5G Vadisi Açık Test Sahası gibi çalışmalarla ülkemizdeki yerli üretim
potansiyelini harekete geçirdik. 2017 yılında Bakanlığımız ve BTK destekleri
ile Kurulan Haberleşme Teknolojileri Kümelenmesi tarafından geliştirilen Uçtan
Uca Yerli ve Milli 5G Projesi haberleşme alanında ülkemiz açısından önemli bir
köşe taşı niteliğinde. Proje kapsamında 5G Baz İstasyonu, 5G Çekirdek Şebeke,
5G operasyonel ve yönetimsel yazılımlar gibi 5G teknolojisine özel kritik
şebeke donanım ve yazılımları geliştiriliyor. Proje sadece ürün geliştirme
projesi değil, aynı zamanda dünya markaları çıkarabilmemiz için de bir araç
olacak. Nitekim Proje paydaşlarından 10 firmamız bir araya gelerek GTENT’i
(Global Telekom ve Entegre Teknolojiler A.Ş.) kurdular ve bu firmamız
ürünlerimizin yerel ve dünya piyasalarına sunulması için çalışıyor."
5G için kritik öneme sahip fiber altyapı
yaygınlığının artırılması için yatırımların devam ettiğini bildiren Sayan,
"5G’nin 2035 yılına kadar dünya ekonomisine 3,8 trilyon dolar katkı
yapması ve 22,8 milyon istihdam yaratması bekleniyor. Biz de 5G’nin ülkemizde
sunulabilmesi bakımından 5G ihalesi ile ilgili çalışmalarımıza başlamış
bulunuyoruz. Mevcut 2G, 3G ve 4.5G yetkilendirmeleri dikkate alınarak 5G
yetkilendirmesine ilişkin politika ve strateji önerilerini oluşturmak amacıyla
BTK tarafından çalışmalara başlandı. Söz konusu çalışmalara işletmeciler,
üretici firmalar ve diğer sektör paydaşlarının görüşleri alınarak devam
ediliyor. BTK’nın 5G’ye geçiş için politika önerilerini Bakanlığımıza sunması
akabinde, konu Bakanlığımızca derinlemesine ele alınarak ülkemiz için en uygun
5G politika ve stratejileri oluşturulacak ve 5G ihale süreci tüm paydaşların
beklentilerine uygun şekilde yürütülecektir" ifadelerini kullandı.
Sayan, 6G teknolojisi için de çalışmaların
yapıldığına işaret ederek, "5G ile karşılaştırıldığında, 6G kablosuz
iletişim ağlarının çok daha yüksek spektrum, enerji ve maliyet verimliliği,
daha yüksek veri hızı, 10 kat daha düşük gecikme, 100 kat daha yüksek bağlantı
yoğunluğu, daha fazla otomasyon imkânı, milisaniyenin altında zaman gecikmesini
sağlanması bekleniyor. Özellikle imalat, otomotiv, inşaat ve sağlık
sektörlerinde fayda sağlayan bu teknoloji sayesinde gerçekleştirilmesi zor veya
pahalı olan projelerin dijital ikizlerinin oluşturulması ile birlikte sanal
ortamda denemeleri yapılacak ve üretim aşamasına geçilebilecek" yorumunu
yaptı.
Her saniye bir siber atakla karşılaşıldığını
anımsatan Sayan, "Yerli ve milli yazılımlarımızla siber vatanımızı
koruyoruz. Siber güvenlik çalışmalarımızın bir sonucu olarak, Uluslararası
Telekomünikasyon Birliği tarafından ülkelerin siber güvenlik konusundaki
olgunluğunu ölçmekte kullanılan Küresel Siber Güvenlik Endeksi verilerine göre
ülkemiz 2020 yılında Avrupa’da 11. sıradan 6. sıraya, dünyada ise 20. sıradan
11. sıraya yükselme başarısını göstermiş bulunuyor” sözleriyle konuşmasını
noktaladı.